Partizani (italijanski: partigiano, francuski: partisan – pristalica) pripadnici su vojne sile koja je stvorena da bi se suprotstavila kontroli strane sile nad jednim područjem ili stranoj vojnoj okupaciji, nekim pobunjeničkim djelatnostima. Pojam se može koristiti i kao sinonim pokretu otpora, primjeri mogu biti civili koju su se borili protiv nacističke Njemačke ili fašističke Italije u nekoliko zemalja tokom Drugog svjetskog rata.
Historija
Francuska riječ partisan i italijanska partigiano nastale su iz latinskog. Početni koncept partizanskog ratovanja uključivao je i prikupljanje lokalnog stanovništva iz ratne zone (ili u nekim slučajevima i iz regularnih snaga) koje bi djelovalo iza neprijateljskih linija remetići komunikaciju, postavljajući zasjede, prekidajući dotok zaliha i primoravajući nerijateljske snage da se raziđu u cilju zaštite operativne baze.
Jedan od prvih priručnika partizanske taktike u 18. vijeku bio je “The Partisan, or the Art of Making War in Detachment…”, a objavio ga je 1760.[2] u Londonu Mihály Lajos, mađarski oficir koji je služio u pruskoj vojsci kao kapetan inženjerije tokom Sedmogodišnjeg rata. Johan fon Evald je detaljno opisao tehniku partizanskog ratovanja u svom djelu “Abhandlung über den kleinen Krieg” (1789).
Koncept partizanskog ratovanja će kasnije predstavljati osnovu za “Partizanske rendžere” u Američkom građanskom ratu. U tom ratu, partizanske vođe vojske Konfederacije, kao što je John S. Mosby, djelovale su duž linije fronta po von Ewaldu (i kasnije Jomini i Clausewitz). U suštini, u 19. vijeku američki partizani bili su bliži komandosima ili rendžerima tokom Drugog svjetskog rata nego partizanskim snagama koje su djelovale u okupiranoj Evropi.
Partizani sredinom 19. vijeka su bili suštinski različiti od konjice ili od neorganizovanih ili poluorganizovanih gerilskih snaga. Ruski partizani su odigrali presudni dio u padu Napoleona. Njihov žestok otpor i uporno prodiranje prisililo je francuskog cara da napusti Rusiju 1812. Ruska Imperija je također koristila partizane tokom Prvog svjetskog rata.
Jugoslavenski partizani
Partizani ili Narodnooslobodilački pokret bio je evropski najefektniji antinacistički pokret otpora. Predvodila ga je Komunistička partija Jugoslavije tokom Drugog svjetskog rata. Komandant je bio Josip Broz Tito. Komunistički jugoslavenski partizani su bili vodeća sila u oslobođenju Jugoslavije tokom Narodnooslobodilačkog rata.
Kasne 1944, ukupan broj boraca iznosio je 650.000 muškaraca i žena organizovanih u 4 armije i 52 divizije, koji su se bavili konvencionalnim ratovanjem. Krajem 1945. godine broj partizana je bio oko 800.000.
Pred kraj rata u martu 1945. godine, svi pokreti otpora u Jugoslaviji su bili organizovani i preimenovani u Jugoslavenska armija. Zadržaće ovo ime sve do 1951, kada će se zvati Jugoslavenska narodna armija.
Izvor: Wikipedia
🇧🇦 Dobro došli na blog Bosanca, Sarajlije, antifašiste 